Biz, millet olarak bu “düşünmek” olayını pek ciddiye almamışa benzeriz. Hatta biraz hafife, basite almışız gibi. Baksanıza elin adamı düşünmeye nasıl bakıyor, biz nasıl bakıyoruz?
ONLAR-Düşünüyorum, öyleyse varım.
BİZ -Düşün düşün, b.ktur işin.
ONLAR-Düşünmek, düşüneni değiştirir.
BİZ -Ne düşünüyorsun hindi gibi.
ONLAR-Düşünmek, ruhun kendi kendisiyle konuşmasıdır.
BİZ -Ne düşünüyorsun, Karadeniz’de gemilerin mi battı?
ONLAR-Düşünmediğim zaman, yaşamadığım zamandır.
BİZ -İnce düşünme, üşütürsün.
ONLAR-Üstüne düşünülmeyip sorgulanmayan bir hayat, yaşanmaya değer değildir.
BİZ -Düşünme! Binin yarısı beş yüz, o da biz de yok.
Düşünmenin önemini yeterince kavrayamadık mı, düşünme tembeli miyiz ona siz karar verin.
Düşünmekten kastımız derdimizden kara kara düşünmek değil elbet. Düşünmeyi bir yeti, bir gereklilik, bir sanat olarak görmek, göstermek niyetindeyiz.
Evren, gezegen, insan. Biz kimiz? Evrenin neresindeyiz? Nereye gidiyoruz? Zamanın neresindeyiz? İnsanı yeniden tanımlamak. Gezegeni yeniden tanımlamak. İnsanı gezegene yeniden koymak gibi yüksek düşünme, ya da daha makul olarak yaşamın amacı ne? Yaşamın anlamı ne? Niçin varız? Gibi sorular ve cevaplara yönelik düşünmek hiç de abes olmasa gerek. Hatta anlamlı sayılmalı.
Düşünme konusu kadim bir konu. Eski çağlardan beri düşünürler, filozoflar arzı endam etmiş, düşünmüşler, konuşmuşlar, fikirlerini söylemişlerdir. Sokrates, Sofokles, Eflatun ve daha onlarcası. Ve Deskartes, Kant, Sartre gibi onlarca çağdaş düşünürler günümüz düşünce dünyasına şekil ve yön vermişlerdir.
Düşünmek insanın varoluşunun en önemli boyutu. İnsanoğlu hazır bilgilerle dünyaya gelmediğinden her şeyi bilme ihtiyacı doğar. Doğayı anlama isteğine sahiptir. Bütün insanlar doğal olarak bilmek isterler. İşte insanı hayvanlardan ayıran yeteneklerden bir tanesi olarak düşünme özelliği bulunmaktadır.
İnsan düşünen bir varlıktır. Düşünme yetisi öylesine gelişmiştir ki kendisi hakkında düşünme seviyesine gelmiştir. Kendisini ve evrendeki yerini sorgulayabilmektedir. Ayrıca bakın! Düşünmek üzerine bile düşünüyoruz. Olağanüstü, ayrıcalıklı, mucizevi bir özelliğe sahibiz.
Ama düşünmüyoruz, düşünmekten kaçıyoruz. Bu yeteneğimizi yeterince kullanmıyoruz. Oysa düşünmek insanın bir yetisi ve zorunlu bir yaşam koşuludur.
Prof. Dr. Bülent Yılmaz’ın dediği gibi: “Düşünmek, akıl yürütmek demektir. Zihinsel işlemler süreci anlamına gelen düşünme, var olan, gördüğümüz, yaşadığımız, duyduğumuz etrafımızda olan gerçekleri algılama, kavrama, analiz etme, neden-sonuç ilişkisi kurma, anlama, değerlendirme, karar verme gibi süreçleri içerir. Bu sürecin sonunda ortaya çıkan ürün de düşüncedir. Ve biz ancak bu süreci tüm aşamalarıyla gerçekleştiriyorsak düşünmüşüz demektir.”
İnsan genel anlamda tembel olduğu gibi düşünme konusunda da tembelliğe kaçar. Düşünme konusunda gayret sarf etmemek, düşünmeye çaba harcamamak şeklinde ortaya çıkar ve maalesef bu alışkanlık haline dönüşebilir. İnsan, başkalarına ait hazır düşünceleri uygulamaya başlar. Çünkü kolayına gelir
Oysa körü körüne, düşünmeden yaşamak sorgusuz, sualsiz itaatı gerektirir, itaat ise biatı doğurur. Bize düşünmenin gereksiz ve tehlikeli olduğu benimsetilmiş ve ya öğretilmiştir. Hayatımızı sorgulayarak, eleştirerek, düşünerek değil de sorgulanamayan dogmalarla sürdürüyor olabiliriz. Bu bize yetiyordur ya da çeşitli nedenlerle düşünmeye korkuyoruzdur. Sokrates’in deyişini bir daha hatırlamakta yarar var: Üstüne düşünülmemiş ve sorgulanmamış bir hayat yaşamaya değer değildir.
Düşünmeye alışın!
