- Asrın ikinci yarısında sanayi devriminin ana maddesini oluşturan taş kömürünün araştırılmasına Sultan II. Mahmut döneminde Anadoluda başlanmıştı. Bu nedenle de Memalik-i Şahane içerisinde ‘Siyah taşın taharrisi’ isimli bir ferman yayınlanmıştı. Bu arada terhis olan ve memleketlerine giden askerlere de küçük taş kömürü örnekleri verilmiş ve gittikleri yerlerde buna benzer taşların bulunup bulunmadığının araştırılması istenmişti. Karadeniz Ereğlisinin Kestaneci Köyü’nden olan Uzun Mehmet de Tersane askerliğinden terhis olmuş ve köyüne gelmişti. Bir gün buğday öğütmek üzere gittiği Neyren Deresi yamaçlarındaki değirmende su kanallarında askerde iken kendisine verilen taşların benzerlerini gördü. Bu taşları alarak ateşe atmış yanıp, yanmadıklarını denemişti. Yandıklarını görünce de bunlardan bir miktarını yanına alarak İstanbula saraya gitti. Getirdiği taşların taş kömürü olduğu anlaşılınca saraydan 5 bin kuruşluk ödül ve ölene kadar da kendisine 500 kuruş aylık bağlanmıştı. Memleketine dönüşünden bir süre sonra zamanın Kaymakamı Müstelzim Hacı İsmail Ağa tarafından kıskançlık sonucu kahvesine zehir katılarak öldürülmüştü.
Kömürün öyküsü
Uzunmehmet ve kömürün bulunuşuyla ilgili aktarılan öykü, 1820-1829 yılları arasında geçiyor. Öyküde, Uzunmehmet’in kömürü buluşu şöyle anlatılıyor :
“Uzunmehmet, Ereğli’ye bağlı Kestaneci Köyü’ndendir. 1820’li yıllarda Ereğli’nin belli başlı ailelerinden olduğu bilinir. Uzunmehmet, askerliğini bahriye eri olarak yapmıştır. Terhis olurken kendisine, subayları tarafından kömür numunesi gösterilmiş ve memleketine dönünce siyah taşlardan araması istenmiştir
Uzunmehmet, bir gün Neyren Köyü civarındaki değirmene gider. Mevsim hasat sonu olduğu için, değirmen doludur. Uzunmehmet, dere kenarında dolaştığı sırada siyah taşlar görür. Bir anda askerde kendisine gösterilen siyah taş (yanan taş) aklına gelir. Bunlardan biraz toplayarak değirmendeki yanan ocağa atar. Taşların yandığını görünce çok sevinir. Ertesi gün aynı yere gizlice giderek daha geniş arama yapar. Bazı yerleri kazan Uzunmehmet, çuvala koyduğu kömür numunelerini İstanbul’a götürür. Padişah II. Mahmut, kömürün bulunuşuna çok sevinerek Uzunmehmet’i 50 altınla ödüllendirir. Böylece taş kömürünün bulunuşu, 8 Kasım 1829 olarak tarihe geçer. Dönemin Ereğli Ayanı Hacı İsmail Ağa, Uzunmehmet’in kömürü bulmasını hazmedemez. İstanbul’a Fen Heyeti’ne gitmek için yola çıkan Uzunmehmet’i, Leblebici Hanı’nda öldürtür. ”Uzun Mehmet” adı asırlardır unutulmadı, her 8 Kasım’da adına anma günü düzenleniyor…
