Cumhuriyet dönemindeki fotoğrafın ilk kraliçesi
Yıldız Moran (1932-1995),Türk fotoğrafının akademik eğitim almış ve profesyonel anlamdaki ilk kadın fotoğrafçısıydı. 1951’de Robert Kolej’den mezun oldu. Aslında resim okumak istemiş ama dayısı sanat tarihi profesörü Mazhar Şevket İpşiroğlu’nun etkisiyle fotoğrafa yönelmiş ve fotoğraf eğitimi almak için İngiltere’ye gitmişti. İngiltere’de sergiler açmıştı. Özdemir Asaf’ın eşidir aynı zamanda. Evlendikten sonra fotoğrafçılığı bırakmıştı.
Moran, fotoğrafın siyah beyaz dünyasınaküçük yaşlarından itibaren kapılmış bir isimdi. Türk fotoğrafının gelmiş geçmiş en büyük değerlerinden biri olan Yıldız Moran, 12 yıla sığdırdığı fotoğrafçılık yaşamından sanat dünyamıza unutulmaz kareler armağan etti.
Moran’ın farklı bakış açısı onu dönemin diğer fotoğrafçılarından kesin çizgilerle ayırır. Özellikle Anadolu fotoğraflarında yaşamla olan ilişkisini büyük bir doğallıkla yansıtmıştır Moran. Samimiyeti ve estetik anlayışı ise onu bugünlere taşıyan en büyük özelliğiydi. Kendi coğrafyasında ve bu topraklarda yaşayan insanları obje olarak değil, birer değer olarak ele almış, toplumsal gerçeklere sadık kalarak ve hiçbir kurguya gitmeden fotoğraflarını çekmişti.Tüm fotoğraflarını aktif olarak fotoğrafçılık yaptığı 1950-1962 yılları arasında üretmişti.
Yıldız Moran, eğitimi sırasında kazandığı tecrübeleri stüdyoda başarıyla kullanmış ve portre gereksinimi olan sanatçılar tarafından tercih edilen bir fotoğrafçı olmuştu. Moran, 1963 yılında, henüz fotoğraf hayatının baharında Özdemir Asaf ile evlenmiş ve fotoğrafı bırakmıştı. Artık hayatını tamamen üç çocuğu Gün, Olgun ve Etkin’e adamıştı. Ama fotoğrafı bu kadar erken bırakmasına rağmen, Yıldız Moran’ın çektiği bu fotoğraflar zaman içinde daha değerlenecek, sadece ülkemizde değil, dünyada da büyük ilgi görecek.
