Dünya Barış Konseyi, şair Nazım Hikmet’e, İspanya’dan Pablo Picasso, Şili’den Pablo Neruda, Amerika’dan Paul Robeson ve Polonya’dan Wanda Jakubowska ile beraber Uluslararası Barış Ödülü verdi.
Ödülünü Pablo Neruda aldı
22 Kasım 1950’de Dünya Barış Kongresi’nin Varşova’da yapılan 2. toplantısı’nda Türk şairi Nâzım Hikmet’e, Pablo Neruda, Pablo Picasso, Amerikalı şarkıcı Paul Robeson, Polonyalı Wanda Jekubowska ile birlikte barış ödülü verilecekti. Ama Nâzım’ın toplantıya katılmak için pasaport isteği geri çevrildi. Yurt dışına çıkmasına izin yoktu. Onun adına ödülünü Şilili şair Pablo Neruda şu sözlerle aldı : “Cezaevindeki yılları boşa geçmedi. Nâzım’ın lirik yapıtları en yüksek noktasına orada ulaştı. Sesi dünyanın sesi oldu. Barış için savaşın bu önemli günlerinde şiirlerimin onun şiirleriyle yan yana olmasından gurur duyuyorum”
Askere çağrılma olayı
Yıllar önce ciğerlerinden hastalanıp çürük raporuyla Deniz Harp Okulu’ndan çıkarılmış olan Nâzım Hikmet, bir gün askere çağrılıverdi. O gün şairin evinde olan Vâlâ Nureddin olayı şöyle anlatıyor : “Kapı çalındı. Münevver gitti baktı. Bozguna uğramış, yanımıza döndü. Fakat sesini son derece tatlılaştırarak; Bir polis seninle konuşmak istiyor, Nâzım’cığım, dedi. Yüreğimiz burkulup kapıya gittik. Üniformalı, terbiyeli, biraz da mahcup genç bir memur. Koltuğundaki cüzdandan çıkarılmış bir kâğıdı gösterdi: Siz askerliğinizi yapmamışsınız, Nâzım Bey. Birlikte şubeye gideceğiz. Belki de derhal sevkederler. Onun için tedarikli çıkmanızı ‘kardeşane’ tavsiye ederim. Hanımlar arkadan sokulmuş, merdivende, konuşulanları dinlemişlerdi. Memuru bekletmediler. Münevver aceleyle bir paket hazırladı, verdi. Nâzım da ona 100 lira bıraktı. Sarılıp vedalaştılar. Hesapta bir daha buluşmamak da vardı. Ben yolda polise rica ettim : Siz karşı kaldırımdan ve epey arkadan gelseniz de dikkati çekmesek… Münasip mi? Memur direnmedi. Kadıköy Askerlik Şubesi’nin yolunu tutturduk. Cebinde kaç paran var, Nâzım? dedim. Yüz yedi buçuk lira vardı. Peki, şimdi? dedim. Yedi buçuk bana yeter, dedi. Bendeki parayı devrettim. Evde bir sırt çantam durup duruyor. İçine lüzumlu öteberiyi koyar, arkandan yetiştiririm. Bana işler havale ediyor. Peki, Nâzım. Yarın stüdyoya uğrarım, Nâzım. Yazılarını götürürüm, Nâzım. Telgrafları da çekerim, Nâzım. Siz tabii Münevver’i… diyor. Münevver’le ve doğacak çocuğuyla ilgileneceğimizi söylüyorum. Bari bu yönden aklı arkada kalmasın, diye uğraşıyorum. Sonra, bu tepeden inme askere çağrılış konusunu aramızda inceliyoruz. Sen 1918’de Heybeliada Bahriye Mektebi’ni bitirdin. Askerliğini yaptın yani. Heybeliada mezunu mektep arkadaşlarından, senin durumunda beş altı ünlü kişi tanıyoruz ki, hiçbiri er olarak askerlik yapmaya çağrılmadı. Kadıköy Askerlik Şubesi’ndeki yüzbaşı da anlayışlı davrandı. Polisi savdı. Öyle ya : Madem ki Bahriye’yi bitirmiş… Bir istida yazıp bunları anlatmasını söyleyerek Nâzım’ı serbest bıraktı. Geri dönerken muhakeme yürüttük, şu sonuca vardık : Gaipten bir ihtar bu yani. Şayet siyasi bir faaliyette bulunursan, yeni bir mahkûmiyet bile gerekmeyecek. Sevkediverecekler vesselam… Gözdağı yani… Aksi takdirde uyur bu iş. Ama yine olmadı… (NOT. (Nazım Hikmet 1902 1963), Nüzhet Hanım, Piraye Hanım, Münevver Hanım ve Vera Hanım Nazım Hikmet’in aşklarıydı)
