enflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
DOLAR
32,3695
EURO
35,0258
ALTIN
2.325,72
BIST
9.120,09
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Bursa
Az Bulutlu
27°C
Bursa
27°C
Az Bulutlu
Cumartesi Az Bulutlu
28°C
Pazar Açık
28°C
Pazartesi Az Bulutlu
29°C
Salı Az Bulutlu
19°C
CARGILL

Coğrafya kader midir?

26.07.2022 12:42
A+
A-

Yıllardan beri tartışılır durulur, coğrafya kader midir diye. Kaderdir diyenler bir tarafta, kader değildir diyenler bir tarafta. Her iki tarafın da kendilerine göre derin ya da sığ argümanları var tabii. İlk bakışta geçerli görülüyor.
Bendeniz “Coğrafya kader değildir.” diyenlerdenim. Hâlbuki kaderdir diyenler çoğunlukta.
Coğrafya kaderdir sözünü ilk kim söylemiş bu da tartışmalı. Bir iddiaya göre İbn-i Haldun’un MUKADDİME adlı eserinde söz ettiği ifade edilse de Dergâh yayınlarında çıkan Mukaddime tercümesinde de böyle bir söyleme rastlanmıyor.
Bir başka iddiaya göre daha yakın zamanda Ahmet Hamdi Tanpınar söylemiştir.
Kaderdir diye söyleneni biraz olumsuzluk içerir. Ancak gerekçeleri de biraz etkilidir. Yaşanılan yerin iklimi, sıcaklığın verdiği rehavet ya da soğukluğun getirdiği zoraki dinamizm kayda değerdir. Montesquieu iklim insan davranış biçimi ve kişilikleri üzerinde etkili olduğunu “İklim Teorisi” ile izah etmiştir. Bunun yanı sıra coğrafya şartları deniz, dağ olması, yağış, nem, hava yapısı insanlar üzerinde etki yapmaktadır.
Eğer makro düzeyden bakılırsa; mesela Türkiye’nin Ortadoğunun hemen kenarında oluşu Türkiye üzerinde ne gibi etkilere neden olmaktadır? Ortak bir dine sahip oluşumuz, demokrasinin hâkim olmadığı, tersine cehaletin hakim olduğu, gelişmemiş bu ülkelerle, savaşlarla, kaynayan bir kazan olmasının elbette etkisi vardır. Şimdi; coğrafya bir kaderdir diyebiliriz.
Öte yandan, SSCB’nin hemen dibinde olmamızın, komünizm tehlikesiyle karşı karşıya kaldığımız varsayımına göre Amerika’nın yörüngesine girmemize neden oldu. Emperyalist düzende yaşıyor olmamız buna bağlı değil mi?
Bir de bu konudaki olayları çevresel determinizm ile açıklayabiliriz. Aristo, Platon, Hipokrat adlı düşünürler Antik Yunan medeniyetinin neden diğer bölgelere göre ileri gittiğini sorgulayıp Coğrafya kader midir sorusuna çıkarım sağlamışlardır.
Gelin bir de coğrafya kader değildir diyenlerin örneklerine bakalım: Güney Kore ile Kuzey Kore aynı coğrafyayı paylaşıyor. Güney Kore’de kişi başına düşen gelir 30 bin Dolar iken Kuzey Kore’de bin dolar. Bu iki ülkeyi bu kadar farklı kılan coğrafya değil yönetim farkıdır.
Japonya’ya bakalım: Doğal kaynakları kıt olan bu ülke “Meiji Restarasyonu” ile kaderini değiştirmiş, dünyanın önemli ekonomilerinden biri haline gelmiştir.
Aynı minvalde Japonya ile Endenozya’yı karşılaştırmak iyi bir örnek teşkil edebilir.
Türkiye her ne kadar Ortadoğu ülkelerinin yanı başında olsa da Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşlarının yarattığı devrimler sayesinde, kurdukları yeni Cumhuriyetle laik, çağdaş, aydınlık Türkiye’yi kurarak bu kaderi değiştirmişlerdir.
Çok örnek var ama bunlarla yetinelim.
Coğrafya bana göre kader değildir.
Coğrafya kader değildir. Aslında hiçbir şey kader değildir. Bilim, bu tür yaklaşımları kabul etmez. Bilim, gözleme ve deneye dayanır.
Doğru yönetim bir ülkeyi ileri götürürken kötü yönetim geriye götürür. Ve bunun kaderle ilgisi yoktur. Kader, tembelliğin, başarısızlığın, beceriksizliğin suçunu üzerinden atmanın en kolay yoludur.
Türkiye, hukukun üstünlüğüne, gerçek demokrasiye, kuvvetler ayrılığına, parlamenter sisteme açık ve şeffaf denetim mekanizmalarına, bilime dayalı eğitim ve öğrenime, laikliğe ve doğru ekonomi politikalara dayalı modele dönmedikçe bu coğrafyanın etkisi altında kalır ve kaderinden kurtulamaz, kendi kaderini yaratamayıp tam da coğrafyayı kader olarak yaşamaya döner.
Coğrafya kader değildir. Coğrafya da, kader de tarihtir.
Coğrafya kader değil blakis kader coğrafyadır.
Bu konuda Mahfi Eğilmez’in çok doğru bir sözü var. Aynen alıyorum:
Coğrafya kader değildir. Kadere boyun eğecek şekilde yetişmiş olmak kaderdir.
Belki de bir de şöyle bakmak lazım:
Coğrafya kader değildir… Attığınız oy kaderinizdir… Seçtiğiniz kafalar kaderinizdir… Kim bilir belki cahil kalmak (bırakılmak) kaderinizdir.

Yazarın Diğer Yazıları
27.06.2022 12:08
11.10.2022 12:07
15.08.2022 12:20
REKLAM ALANI
Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.